2. Có những nỗi s�?hãi mơ h�? ngày làm việc với h�?lúc nào cũng phải �?trạng thái đ�?phòng. Bởi h�?biết, ch�?cần ngay tức khắc thôi, tính mạng của mình s�?b�?de dọa. Bà Ch�?Th�?Việt Hoa – Giám đốc Trung tâm HIV/AIDS nói, ch�?có cách phải vượt qua nỗi s�?hãi mới có th�?làm việc. “Nhiều khi làm việc mà vẫn nơm nớp s�? Dù đã quen với những tình huống này nhưng mỗi khi con bệnh lên cơn nghiện, vật vã lúc đó h�?không còn lý trí nữa. Người thì dọa giết, dọa đánh, người thì chửi… Nhưng vượt qua tất c�? các y bác sĩ vẫn c�?gắng đ�?giúp bệnh nhân dứt được cơn thuốc, dần tái hòa nhập cộng đồng�?– bà Hoa nói. Tại Trung tâm HIV/AIDS, các cán b�?nhân viên, đặc biệt là nhân viên y t�?rất ngại nói v�?công việc của mình.  “Có nhiều người vào đây là do áp lực của gia đình, người thân nên bản tính rất hung d�? Khi y tá, bác sĩ gọi tên thì lại bảo, “Tên tao không phải đ�?chúng mày gọi. Có muốn b�?đánh không?�? Những lúc như th�? anh ch�?em đều c�?gắng động viên nhau vượt qua nỗi s�?hãi, c�?gắng tạo không khí vui v�? đ�?từng bước gây thiện cảm với người bệnh�?– bà Hoa nói thêm.

3. Và có một nơi ngoài nghiệp v�?chuyên môn, cần nhiều hơn nữa s�?tinh nhạy, đồng cảm đ�?hàn gắn, làm lành những thương tổn t�?thẳm sâu đến những đau nhức của cơ th�? Thay vì nghe những cảm thán v�?công việc hay thu nhập, h�?k�?cho chúng tôi nghe câu chuyện của ông lão này bà lão kia, đã mấy năm �?đây, đã đau những vết thương của cuộc chiến nào. Những nơi này, hình như, chiến tranh, hay bom đạn, vẫn còn ẩn trong tiềm thức của mỗi cựu chiến binh khi trái gió tr�?trời. Trung tâm Nuôi dưỡng – điều dưỡng người có công Quảng Nam (phường Thanh Hà, Hội An) tính đến nay, đã điều dưỡng, điều tr�?phục hồi chức năng và đưa v�?ổn định �?gia đình gần 1.200 thương binh, bệnh binh nặng và đang phụng dưỡng 35 M�?Việt Nam anh hùng, thương binh, người có công.

Đồng thời đón tiếp, chăm sóc cho gần 4.000 lượt người có công của Quảng Nam, 500 lượt người có công tại các tỉnh miền Trung – Tây Nguyên đến điều dưỡng mỗi năm. Những con s�?như vậy, đã nói lên hết áp lực công việc của nhân viên chăm sóc, điều dưỡng tại đây. Cô h�?lý Khổng Th�?Lan, đã có 37 năm gắn bó với trung tâm. Mỗi bữa ăn, mỗi viên thuốc, hình như người đàn bà này thuộc nằm lòng. Cũng như thuộc c�?tính cách mỗi c�?ông c�?bà, ch�?nào đau nhức, khi nào thì phải gọi bác sĩ�?Và cũng đã rớt nước mắt, mỗi khi tiễn biệt một ai. “Làm riết rồi thương các c�?như người nhà mình�?– cô Lan nói. Chăm sóc t�?bữa ăn, giấc ng�? sinh hoạt từng thương bệnh binh, công việc này đòi hỏi những người như cô Lan, hay ông Lý phải thật s�?nhẫn nại, chịu đựng và có tâm bởi người già thì khó �? hơn nữa, h�?còn mang trong mình vài căn bệnh không th�?chữa khỏi ngày một ngày hai.

Những ngọn nến nh�?tin yêu, t�?những người làm nhiệm v�?coi sóc, �?Làng Hòa Bình (Tam Đàn, Phú Ninh). Cũng như những người đang làm �?Trung tâm Nuôi dưỡng – điều dưỡng người có công, chắc hẳn rằng, những bó hoa ngày Thầy thuốc Việt Nam, s�?không dành cho h�? Má Sinh của Làng Hòa Bình nói miễn sao tụi nh�?ngoan và phát triển dù ch�?từng hành động nh�? đ�?mỗi ngày càng tiến gần đến cuộc sống của một đứa tr�?bình thường, thì má hay những cô giáo, những nhân viên của làng, đã vui lắm rồi. Như ông Lý của Nhà điều dưỡng Người có công, cũng bảo vậy. Niềm vui với h�? tưởng chừng đơn giản là n�?cười của những người được coi sóc. Nhửng ít ai biết rằng, đ�?có được giây phút ấy là c�?s�?dày công chăm sóc bằng c�?trái tim. Bởi, h�?đã yêu thương hơn mình có th�? với bệnh nhân của mình, với công việc của mình.

THẦY THUỐC GIỮA RỪNG

Đối với những y, bác sĩ vùng cao, chuyện cắt rừng giữa đêm đ�?cứu người, giành giật mạng sống t�?những h�?tục đã tr�?nên quá quen thuộc. �?đó, h�?chiến đấu với c�?những th�?lực siêu nhiên đã hình thành trong tâm thức người dân, đ�?y t�?hiện đại tiệm cận cuộc sống hơn.

Vượt qua lời nguyền

Nhắc tới ch�?H�?Th�?Hiếu – Trưởng trạm y t�?xã Trà Cang, huyện Nam Trà My là nhắc đến một người đã dám thách thức với h�?tục đ�?cứu đứa bé t�?tay thần chết – bé H�?Quốc Khánh, con ch�?hiện nay. Đầu tháng 9.2011, do b�?mất máu quá nhiều, sản ph�?H�?Th�?Yên (xã Trà Cang) qua đời khi vừa sinh bé trai kháu khỉnh. Theo tục l�?người Xê Đăng, một cuộc họp làng diễn ra và thống nhất đám tang ch�?Yên phải t�?chức ngay hôm đó, đứa tr�?mới ra đời phải chôn sống cùng m�? Dân làng Xê Đăng quan niệm nếu sinh xong m�?qua đời thì phải chôn sống đứa tr�? Trong khi đám tang hai m�?con đang được dân làng lo liệu, ch�?Hiếu lúc này làm việc �?th�?trấn huyện Nam Trà My nghe được tin, s�?băng rừng suốt mấy tiếng  không kịp, đã điện thoại cho em gái cướp đứa tr�? Hai ch�?em sau đó chạy b�?suốt nhiều tiếng, b�?đứa tr�?xuống trung tâm y t�?cứu chữa.

Vì dám vượt qua l�?làng, n�?y tá sau đó phải đối mặt với những lời buộc tội của dân làng. “H�?nói rằng, đứa tr�?là điềm xấu của làng nên phải chết theo m�? Gi�?mình cứu nó, làng xảy ra chuyện gì mình phải chịu tội thay�?– ch�?Hiếu k�? Thời gian đó, ch�?Hiếu phải �?nh�?nhà người quen dưới huyện không dám v�?làng. Một thời gian sau, khi đứa tr�?đã lớn, ch�?Hiếu quyết định đối mặt với h�? giải thích rằng chẳng có con ma rừng nào �?đây c�? Cùng với s�?tuyên truyền của chính quyền địa phương, cuối cùng người dân cũng b�?qua. H�?không những tha th�?cho ch�?mà còn xóa b�?h�?tục này.

Gi�?bé H�?Quốc Khánh đã tròn 5 tuổi, vẫn sống trong s�?bảo bọc của ch�?Hiếu và mọi người trong xã. “Hồi đó ch�?nghĩ phải cứu đứa bé ch�?không nghĩ được gì nữa, bất chấp hậu qu�? Cũng may sau đó làng không có chuyện gì, cộng với việc chính quyền địa phương liên tục tuyên truyền nên mọi người không còn nặng n�?chuyện này nữa. Tôi đã chứng minh được là chẳng có con ma rừng nào hết, bệnh tật do cơ th�?ốm yếu, có th�?chữa được và tuyệt đối không được cúng bái thần rừng như trước�?– ch�?Hiếu nói.

Cùng với s�?đầu tư của ngành y t�? y học hiện đại đã đến được những bản làng xa nhất, dần xóa b�?h�?tục của dân làng xưa nay. Bác sĩ Bríu Kiêm – Trạm Y t�?xã Ga Ry, huyện Tây Giang k�? cách đây chừng mươi năm, khi trạm y t�?nơi đây mới ch�?là những tấm ván được ghép tạm, bà con hầu như chưa biết đến viên thuốc là gì thì thần linh, thầy mo chính là bác sĩ của h�? “Bất c�?bệnh gì h�?cũng cho rằng do con ma rừng bắt tội. Phải m�?trâu, giết gà t�?l�?mới khỏi cái bệnh. Nhưng cuối cùng bệnh tật vẫn còn mà của n�?trong nhà chẳng còn gì�?– bác sĩ Bríu Kiêm cho biết. Phải qua những lần băng rừng, lội suối giữa đêm đ�?tìm đến bản chữa tr�?cho người bệnh và chữa khỏi h�?mới dần tin rằng: bác sĩ giỏi hơn thầy lang. Có những lúc phải giành giật s�?sống của bệnh nhân t�?người làng đ�?chạy chữa và mang lại niềm tin cho h�?vào y học hiện đại. Thầy thuốc Ating Cao Tin (xã Sông Kôn, huyện Đông Giang), với hơn 50 năm gắn bó cùng ngh�?y, hình ảnh người y sĩ này đã gắn bó quen thuộc với người dân �?những bản làng xa xôi nhất của huyện Đông Giang. Những “cái chết xấu�? hay những lời nguyền, những chuyện cúng bái, đã được ông loại b�?dần trong tâm thức người đồng bào �?vùng này.

Chiến đấu với lá ngón

Trong những năm gần đây, các xã vùng núi cao r�?lên chuyện ăn lá ngón t�?t�? Nhiều trường hợp c�?4 ch�?em m�?côi cha m�?khi trong một lúc nóng vội, c�?hai tìm đến lá ngón đ�?giải quyết. Bác sĩ Trần Văn Thu – Giám đốc Trung tâm y t�?huyện Nam Trà My cho biết, khi người dân ăn lá ngón, nếu phát hiện kịp thời và tiến hành súc ruột mới cứu được, nếu muộn một chút đành bó tay. Những trường hợp mà trung tâm ghi nhận ch�?là b�?nổi, còn một s�?người ăn, không kịp cứu cũng chẳng báo lên. Hay như lời ch�?Trần Th�?Thủy Ngân – Trưởng trạm y t�?xã Trà Nam, huyện Nam Trà My, �?đây, lá ngón mọc đầy quanh nhà. Mà người dân rất coi thường mạng sống của mình, c�?h�?giận nhau gì đấy là sẵn sàng tìm đến cái chết. Chưa k�? nếu không dùng lá ngón t�?t�?thì lại treo c�?đ�?chết. Lý do nhiều lúc rất đơn giản, t�?mâu thuẫn nh�?nhặt trong cuộc sống, trong gia đình. “Thường thì h�?t�?t�?ch�?khi đã uống rượu quá nhiều, không còn lý trí. Nếu nhai sống lá ngón thì còn có cơ hội chữa kịp ch�?có người nấu nước rồi uống thì chịu chết�?– ch�?Ngân nói.

Ch�?tính riêng trong năm 2016, tại xã Trà Cang đã có 7 người dùng cái chết đ�?giải quyết mâu thuẫn. Dù đã được chính quyền địa phương cũng như cán b�?y t�?tuyên truyền, vận động và giải thích cặn k�?nhưng tình trạng này vẫn tái diễn nhiều lần. “Ngay c�?một công an viên, là người được tuyên truyền rất nhiều nhưng khi uống rượu, rồi nảy sinh mâu thuẫn thì cũng dùng lá ngón đ�?t�?t�? Mạng sống với h�?nh�?nhoi quá�?– ch�?H�?Th�?Hiếu – Trưởng trạm y t�?xã Trà Cang đã thốt lên như th�?khi nói v�?vấn nạn này. Không ch�?dùng lá ngón hay các phương pháp tiêu cực khác đ�?kết thúc mạng sống, người dân �?đây vẫn tin vào thần thánh, có bệnh là phải cúng bái. H�?quan niệm, người mắc bệnh là do con heo, con gà, con trâu… muốn hết bệnh thì phải giết những con vật đó đ�?t�?l�? “Có lúc hơn nửa đêm, có người xuống báo là �?thôn 5 có người b�?bệnh nặng. Chúng tôi lặn lội đến nơi thì đã gần 2 gi�?sáng. Nói th�?nào h�?cũng không chịu cho đem xuống trạm xá. Ch�?khi mình hứa s�?có xe cấp cứu lên tận nơi thì h�?mới chịu�?– ch�?Ngân th�?dài.

Và dưới cánh rừng già, những người thầy thuốc vẫn đang từng ngày tuyên chiến với những h�?tục không biết mệt mỏi. Bởi h�?biết, nếu chưa th�?làm cho người dân hiểu và tin vào mình thì mãi mãi h�?chẳng bao gi�?bước ra khỏi cái bóng của nỗi s�?hãi �?sâu trong tiềm thức.

LƯƠNG Y CỦA NGƯỜI NGHÈO

Đã gần 50 năm, ông miệt mài công việc của một thầy thuốc đông y, châm cứu, bốc thuốc. �?khắp vùng miền, t�?Tây Nguyên, Bắc Ninh, Quảng Ngãi, hay gần hơn, t�?Tam K�? Điện Bàn, Duy Xuyên�?c�?đau nhức là tìm tới ông Bảy Nhiều.

Và những người nghèo c�?r�?tai nhau, đ�?c�?năm dài tháng rộng, ông mải mê chữa bệnh, mà quên mất, bây gi�?mình đã gần 80 tuổi. Ông là lương y Trần Văn Hiệu, người �?Bình Nam, Thăng Bình, hoàn toàn miễn phí khi người bệnh tìm đến chữa tr�? Bằng các liệu pháp châm cứu ông theo học suốt c�?8 năm trời, t�?Sài Gòn đến Đà Nẵng, tròn 30 tuổi, ông Hiệu v�?lại đất cát Bình Nam, m�?một phòng mạch bên hông đạo thất, đ�?chữa bệnh cho người dân trong làng. Rồi dần dần, người chữa bệnh đông lên, lại có người t�?xa xôi tìm tới, phải khăn gói đùm đ�? ông Hiệu – người �?Thăng Bình gọi ông là Bảy Nhiều, lại xin tòa thánh thất cho phép ông cơi nới gian nhà bên cạnh, đ�?làm ch�?ăn ng�?cho bà con �?xa. Tưởng chuyện mới đây, ngoái lại, đã 47 năm rồi. Như con ong cần mẫn tạo hương mật cho đời, ông châm cứu, bốc thuốc miễn phí và sắp xếp c�?ch�?�?miễn phí. Căn duyên, có l�?khởi nguồn t�?trái tim và tấm lòng thiện nguyện. Hàng ngày, ông Bảy Nhiều chữa bệnh, rồi đi làm ruộng, lấy đó đ�?làm “vốn�?mua thuốc tr�?bệnh cho người nghèo. Khi chúng tôi hỏi vậy làm sao đ�?đ�?ông duy trì chuyện chữa bệnh cho người nghèo trong suốt gần 50 năm như vậy, ông Bảy Nhiều nói có những người bệnh t�?trong miền Nam, hay miền Bắc, nghe tiếng ông tìm tới chữa tr�? Khi tr�?hết bệnh, thay vì nhận tiền công, ông bảo hãy giúp mua thêm thuốc cho “phòng mạch miễn phí�?này.

Lương y Trần Văn Hiệu �?ông Bảy Nhiều chữa bệnh cho người nghèo.

Nhiều năm qua, gần 100 học trò bước ra t�?s�?truyền dạy của ông Bảy Nhiều. Đó là lớp dạy miễn phí dành cho những ai yêu ngành đông y. Học trò ra đời, m�?phòng khám riêng, lâu lâu lại v�?ph�?thầy chữa tr�?cho dân nghèo khắp nơi tìm tới. Vậy là ông đ�?vui rồi. Có một gian phòng đ�?người �?xa ng�?lại chữa bệnh. Hơn 20 chiếc giường tre kê sát nhau. Có trường hợp đi c�?gia đình đến �?lại châm cứu, uống thuốc. Bệnh nhân c�?th�?sinh hoạt như đang �?nhà mình. Ông Phan Đình Tiến (Tam Thăng, Tam K�? k�?lại câu chuyện c�?nhà mình đến đây �?lại và tr�?bệnh hơn một tuần. Cơm thì có những gia đình �?gần đây nấu mang qua, mỗi phần như vậy khoảng 10 nghìn đồng, nếu không thích thì mua thức ăn �?ch�?gần bên; còn bếp và củi ông Bảy đã chuẩn b�?sẵn. Cũng như vậy, có những người nhóm bếp sắc thuốc, mỗi phần vậy cũng ch�?10 nghìn đồng. “Ông Bảy tốt lắm! Ông bảo mọi người c�?�?đến khi nào khỏi bệnh thì v�? Mỗi tháng, tôi ch�?v�?đến đây nằm c�?tuần đ�?ông Bảy châm cứu, bốc thuốc. T�?nằm một ch�? hôm nay v�?tôi đã có th�?ngồi dậy và t�?làm được một s�?sinh hoạt cá nhân�?– ông Tiến nói. Không những vậy, buổi sáng ông Bảy Nhiều cùng một s�?bà con �?làng dậy nấu bữa sáng cho bệnh nhân, “ở đây h�?gọi là nồi cháo tình thương�? ông Bảy Nhiều nói.

Câu chuyện v�?người nghèo khắp nơi tìm đến ông Bảy Nhiều chữa tr�?s�?vẫn còn được k�?mãi bởi những người yêu mến v�?lương y tâm đức này. Ông nói miễn là còn sức khỏe, còn tinh nhạy, thì ông còn chữa bệnh.